نگاهی تازه به ساخت مجهول در زبان فارسی
نویسنده
چکیده مقاله:
در این مقاله ساخت مجهول در زبان فارسی از دیدگاهی جدید یعنی در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بیان اجمالی نظرات زبانشناسان و دستورنویسان مختلف در مورد چند و چون این ساخت به معرفی کوتاهی از دستور نقش و ارجاع و مبانی نظری آن خواهیم پرداخت. در ادامه با ارائه تحلیلی بر اساس صورتبندی این نظریه در مورد فرایند نحوی مجهول نشان داده خواهد شد که در زبان فارسی دو نوع ساخت مجهول وجود دارد. ساختار نخست از اسم مفعول + شدن تشکیل میشود که در این نوشتار مجهول اصلی نامیده شده است. ساختار دوم عبارت است از به کار بردن فعل سوم شخص جمع بدون ذکر فاعل. در این مقاله با ارائه استدلالهایی نشان میدهیم که تغییر تعدی را نمیتوان نوعی ساخت مجهول دانست، بلکه فرایندی اشتقاقی در حوزه ساختواژه است. بنابراین، برخلاف برخی زبانشناسان که تغییر جفتهایی مانند منفجر کردن/ منفجر شدن و باز کردن/ باز شدن را نوعی مجهول دانستهاند، نگارنده بر این باور است که این گونه تغییر منحصر به کردن/ شدن نیست و تنها یک مورد از فرایندی کلیتر است که در جفتهای دیگری نظیر گول زدن/ گول خوردن، به کار بردن/ به کار رفتن و برانداختن/ برافتادن صورت میپذیرد و در زبانشناسی به نام تغییر تعدی مشهور است. در واقع، این فرایند یک امر واژگانی است و به ساخت مجهول که یک فرایند نحوی است ارتباطی ندارد، هر چند از نظر معنایی به مجهول شباهت دارد.
منابع مشابه
نگاهی به ساخت مجهول در زبان فارسی با تکیه بر دیدگاه شناختی
در زبانشناسی امروز سه دیدگاهِ بارز وجود دارد که هر یک از زاویهای خاص به مقولة زبان و پدیدههای مرتبط با آن مینگرند. این سه نگرش عبارتند از: زبانشناسی صورتگرا، زبانشناسی نقشگرا و زبانشناسی شناختی. زبانشناسی صورتگرا، زبان را همچون نظامی ساختْ بنیان و ریاضیگونه میپندارد؛ زبانشناسی نقشگرا زبان را نظامی برای ارتباط و زبانشناسی شناختی آن را نظامی شناختی میداند. بنیانگذاران این سه نگرش...
متن کاملمعین شدگی و تحول ساخت مجهول در زبان فارسی از مجهول ایستا به مجهول پویا
«معینشدگی» از معمولترین موارد دستوریشدگی در زبانها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساختهای دستوری اطلاق میشود. در زبان فارسی نیز اکثر فعلهای کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معینشدگی است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله میپردازیم که آیا ...
متن کاملنگاهی تازه به بحث وجه فعل در زبان فارسی
چکیده: وجه فعل از جمله مباحث زبانی است که هم در دستور زبان و هم در زبانشناسی و شاخۀ معنیشناسی آن مورد بررسی و دقتنظر قرار گرفتهاست؛ با وجوداین هنوز سوالات متعددی در این زمینه وجود دارد که پاسخ قاطعی به آن داده نشده و قابل طرح و بررسی است. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده، با این هدف شکل گرفته است که با مقایسه دیدگاه دستورنویسان و زبانشناسان و با توجه به کاربردهای گوناگون ...
متن کاملنگاهی به ساخت مجهول در زبان فارسی با تکیه بر دیدگاه شناختی
در زبان شناسی امروز سه دیدگاهِ بارز وجود دارد که هر یک از زاویه ای خاص به مقولة زبان و پدیده های مرتبط با آن می نگرند. این سه نگرش عبارتند از: زبان شناسی صورت گرا، زبان شناسی نقش گرا و زبان شناسی شناختی. زبان شناسی صورت گرا، زبان را همچون نظامی ساختْ بنیان و ریاضی گونه می پندارد؛ زبان شناسی نقش گرا زبان را نظامی برای ارتباط و زبان شناسی شناختی آن را نظامی شناختی می داند. بنیان گذاران این سه نگرش...
متن کاملمعین شدگی و تحول ساخت مجهول در زبان فارسی از مجهول ایستا به مجهول پویا
«معینشدگی» از معمولترین موارد دستوریشدگی در زبان ها است و به کاربرد افعال واژگانی در نقش فعل معین در برخی ساخت های دستوری اطلاق میشود. در زبان فارسی نیز اکثر فعلهای کمکی امروز، قبل از فارسی دری عمدتاً فعل واژگانی بودند و کاربرد ثانوی آنها در نقش فعل معین نتیجه معینشدگی است. در این مقاله با بررسی روند تحول ساخت مجهول از فارسی باستان و میانه تا فارسی دری به این مسئله میپردازیم که آیا ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 2 شماره 2
صفحات 19- 34
تاریخ انتشار 2010-07-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023